Ο φασισμός του αντιφασισμού

Η απόφαση του BBC να καλέσει τον αρχηγό του ακροδεξιού Βρετανικού Εθνικού Κόμματος (BNP) Nick Griffin στην εκπομπή «Question Time», προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων από πολιτικούς και διανοούμενους ολόκληρου του ιδεολογικού φάσματος , αλλά κυρίως από την «προοδευτική» αριστερά, τον χώρο εκείνο που θα περίμενες να υπερασπιστεί με περισσότερο πάθος την ελευθερία του λόγου. Ο υπουργός της Εργατικής κυβέρνησης, Peter Hein, δήλωσε πως η απόφαση του BBC παρέχει νομιμοποίηση στο «ρατσιστικό δηλητήριο» του Εθνικού Κόμματος, ενώ ο πρώην δήμαρχος του Λονδίνου ,ο «κόκκινος» Ken Livingstone , δήλωσε πως το κανάλι θα έχει την ηθική ευθύνη για τα κρούσματα βίας που ήταν σίγουρος πως θα ξεσπάσουν μετά την εμφάνιση του Griffin στην εκπομπή . Προφανώς κανείς από αυτούς δεν πήρε ποτέ στα σοβαρά την ρήση του George Orwell πως «Αν η ελευθερία σημαίνει κάτι, σημαίνει το δικαίωμα να λες στους ανθρώπους αυτό που δεν θέλουν να ακούσουν»

Οι περισσότερες απόψεις του BNP είναι ανατριχιαστικές Παρότι τα τελευταία χρόνια, το κόμμα έχει κάνει…στροφή σε πιο μετριοπαθείς θέσεις, αναδύει ακόμη ένα αποκρουστικό… άρωμα ρατσισμού και εθνικοσοσιαλισμού. Έτσι, μόνο λευκοί μπορούν να γίνουν μέλη του ενώ πολλά στελέχη του αρνούνται το Ολοκαύτωμα. Εξίσου απαράδεκτη όμως είναι και η αντιμετώπιση αυτού του κόμματος από τη βρετανική κυβέρνηση. Μέλη του BNP σέρνονται συνεχώς στα δικαστήρια επειδή εκφράζουν ρατσιστικές απόψεις, ενώ πολλοί έχουν χάσει τη δουλειά τους, απλά εξαιτίας του γεγονότος πως είναι μέλη του συγκεκριμένου κόμματος. Ταυτόχρονα, το κράτος βάζει συνεχή εμπόδια στις δραστηριότητες του BNP, από την εκτύπωση των φυλλαδίων του και το άνοιγμα λογαριασμών του σε τράπεζες , μέχρι τη συμμετοχή του σε εκλογές.

Τα γεγονότα αυτά είναι κάθε άλλο παρά μεμονωμένα. Τα τελευταία χρόνια ένα νέο κύμα λογοκρισίας σαρώνει το Δυτικό Κόσμο. Μόνο που αυτή τη φορά, πρόκειται για μια λογοκρισία πιο ύπουλη και επικίνδυνη, γιατί φοράει προοδευτικό μανδύα , έχει σαν πρόσχημα την προστασία των μειονοτήτων και έχει την υποστήριξη μεγάλου μέρους της αριστερής διανόησης και των αριστερών πολιτικών κομμάτων. Το «πολιτικά ορθό» πατερναλιστικό κράτος έχει ψηφίσει νόμους που ποινικοποιούν την άρνηση γενοκτονιών καθώς και τη διατύπωση απόψεων που θίγουν την εθνική ή φυλετική καταγωγή, το φύλο, τη θρησκεία, το σεξουαλικό προσανατολισμό κ.α. Ένα ασφυκτικό πλαίσιο περιορίζει πια τη μεγαλύτερη κατάκτηση του Δυτικού πολιτισμού , την ελευθερία του λόγου . Η λίστα των θεμάτων- ταμπού που κανείς δεν μπορεί να αγγίξει χωρίς να έχει το φόβο της φυλάκισης ολοένα και διευρύνεται Η ελευθερία όμως έχει νόημα όταν ισχύει για όλους, ακόμη και για τους εχθρούς της , ακόμη και γι αυτούς που επαινούν τις αρετές του εθνικοσοσιαλισμού, όπως το BNP, ή τη… σοφία του Στάλιν, όπως το δικό μας Κ.Κ.Ε

Αυτή τη φορά όμως , παρά τις αντιδράσεις, και ίσως επειδή το 6,4% που απέσπασε το BNP στις εκλογές ήταν δύσκολο να αγνοηθεί , το BBC (που συχνά έχει κατηγορηθεί πως προωθεί την ατζέντα της «πολιτικής ορθότητας») επέμεινε πως η εκπομπή θα διεξαχθεί με τη συμμετοχή του Nick Griffin . Μην βιαστείτε όμως να πανηγυρίσετε για τη…μεγάλη νίκη της ελευθερίας του λόγου. Ο τρόπος που στήθηκε η εκπομπή από τους υπεύθυνους του καναλιού ακύρωσε σε μεγάλο βαθμό την αρχική σωστή απόφαση. Την ίδια ώρα που ένα οργισμένο κοινό έξω από το στούντιο, απειλούσε τη φυσική ακεραιότητα του αρχηγού του BNP, μέσα στην αίθουσα τα πράγματα δεν ήταν και τόσο καλύτερα. Το κανάλι είχε επιλέξει ένα κοινό καθαρά εχθρικό προς τον ακροδεξιό πολιτικό., όπου οι μειονότητες υπερεκπροσωπούνταν. Οι διαθέσεις των παριστάμενων φάνηκαν με το ξεκίνημα της εκπομπής , όταν άρχισαν να γιουχάρουν τον Griffin. Στη συνέχεια ακολούθησε ένας βομβαρδισμός ερωτήσεων προς τον Griffin , τον οποίο μάλιστα συχνά διέκοπταν χωρίς να τον αφήνουν να ολοκληρώσει. Ταυτόχρονα, οι ομιλητές των υπόλοιπων κομμάτων επιδείκνυαν τα αντιφασιστικά τους διαπιστευτήρια βγάζοντας φλογέρα λογύδρια και προσπαθώντας να γελοιοποιήσουν, σε κάθε ευκαιρία , τον αρχηγό του BNP.

Αυτό το «δημόσιο λυντσάρισμα» αποδείχτηκε η καλύτερη προπαγάνδα για τον Griffin, μιας και τον έκανε συμπαθή σε μεγάλη μερίδα του κοινού. Σύμφωνα με ένα γκάλοπ, την επόμενη μέρα της εκπομπής, το 22% των ερωτηθέντων απάντησε πως θεωρούσε πιθανό να ψηφίσει το BNP. Ταυτόχρονα. το κανάλι δέχτηκε 243 παράπονα για τον τρόπο που συμπεριφέρθηκε στον ακροδεξιό πολιτικό σε σύγκριση με 114 παράπονα για το γεγονός της παρουσίας του στην εκπομπή. Ευτυχώς, ο Griffin δεν έχει το χάρισμα ενός Lepen ή ενός Haider ,ώστε να επενδύσει πολιτικά σε αυτό το γεγονός και να δημιουργήσει ένα πολιτικό ρεύμα υπέρ του. Δυστυχώς όμως αποδεικνύεται πως οι φαινομενικά ανοιχτόμυαλες, αριστερόστροφες, «πολιτικά ορθές» ελίτ, που κυβερνούν την Ευρώπη , δείχνουν την ίδια αλαζονική και αυταρχική συμπεριφορά απέναντι στην αντίθετη άποψη όπως και η Ακροδεξιά . Παρακολουθώντας το «Question Time» της προηγούμενης εβδομάδας, ήταν δύσκολο να μην επανέλθεις στον Orwell και στην τελευταία σκηνή από τη «Φάρμα των Ζώων» :

"Τα ζώα απ’ έξω κοίταζαν από γουρούνι σε άνθρωπο , και από άνθρωπο σε γουρούνι, και ξανά από γουρούνι σε άνθρωπο . Aλλά ήταν αδύνατο να αποφανθή κανείς ποιός ήταν ποιός"

[ Δημοσιεύτηκε στη "Metropolis Weekend", 30 Oκτωβρίου-1 Νοεμβρίου 2009 ]

Το κενό στα "εγκλήματα μίσους"

Η φρικτή δολοφονία του 21χρονου gay Matthew Shepard στο Laramie του Wyoming το 1998 προκάλεσε παγκόσμια συγκίνηση και οργή , και έδωσε την αφορμή ώστε οι gay οργανώσεις των Η.Π.Α. να ξεκινήσουν έναν αγώνα για να επεκταθεί ο ομοσπονδιακός νόμος εναντίον των λεγόμενων «εγκλημάτων μίσους». Οι ακτιβιστές υποστήριξαν πως πρέπει να προβλέπεται πιο αυστηρή ποινή για εγκλήματα που έγιναν εξαιτίας του σεξουαλικού προσανατολισμού του θύματος (μέχρι τότε ο νόμος κάλυπτε τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, την εθνικότητα και το φύλο) . Το σχετικό νομοσχέδιο με την ονομασία Matthew Shepard Act, ύστερα από πολλά χρόνια καθυστερήσεων, έγινε και επίσημα νόμος των Η.Π.Α. μόλις προχτές, με την υπογραφή του Προέδρου Obama .Κάπου εδώ το άρθρο θα μπορούσε να κλείσει με ένα θριαμβευτικό τόνο για αυτή τη μεγάλη νίκη για τα δικαιώματα των μειονοτήτων. Εξάλλου, οι μόνοι που θα μπορούσαν να αντιδρούν , είναι κάποιοι οπισθοδρομικοί θρησκόληπτοι , σαν και αυτούς που συγκεντρώθηκαν έξω από το δικαστήριο που διεξαγόταν η δίκη των δολοφόνων του Shepard κρατώντας πλακάτ με συνθήματα που έγραφαν « Ο Mat Shepard σαπίζει στην κόλαση» και «Ο Θεός μισεί τις αδελφές».Σωστά ;

Όχι ακριβώς. Οι ενστάσεις είναι πολλές και δεν προέρχονται μόνο από τους συνήθεις υπόπτους. Επιφυλάξεις για τη χρησιμότητα ενός τέτοιου νόμου έχουν εκφράσει φιλελεύθεροι καθώς και πολλοί ομοφυλόφιλοι. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, αν αποδειχτεί πως κάποιος διέπραξε ένα έγκλημα λόγω ρατσιστικού μίσους , η ποινή του θα είναι μεγαλύτερη . Με αυτό τον τρόπο όμως, δεν τιμωρείται πια μόνο η πράξη, αλλά ποινικοποιείται ο λόγος και η σκέψη. Το κράτος δηλαδή αποφασίζει για τα συναισθήματα που επιτρέπεται να γεννώνται μέσα στα κεφάλια των πολιτών, εγκαθιστώντας έναν «Μεγάλο Αδελφό μέσα στο μυαλό μας» , όπως παρατήρησε η λεσβία συγγραφέας Camille Paglia .

Πέρα από τους κινδύνους για την ελευθερία της έκφρασης, το «Matthew Shepard Act», όπως και η υπόλοιπη νομοθεσία κατά των «εγκλημάτων μίσους» , είναι αντίθετο με τη βασική αρχή της ίσης προστασίας από το νόμο που πρέπει να απολαμβάνουν όλοι οι πολίτες. Με αυτή τη νομοθεσία παρέχονται ειδικά δικαιώματα σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού. Και δημιουργείται το παράδοξο, αν σκοτώσει κάποιος έναν ομοφυλόφιλο, λόγω ρατσιστικού μίσους, να τιμωρείται πιο αυστηρά απ' ότι αν σκοτώσει έναν ατυχή ετεροφυλόφιλο! Μια τέτοια λογική όμως , μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα για την αποδοχή των μειονοτήτων και να ενισχύσει τα εχθρικά αισθήματα μερίδας του πληθυσμού εναντίον τους, αφού εμφανίζονται σαν προνομιούχες ομάδες που απολαμβάνουν ειδική προστασία . Οι υποστηρικτές του νομοσχεδίου ξεχνάνε πως οι δολοφόνοι του Shepard βρέθηκαν και καταδικάστηκαν σε ισόβια κάθειρξη, και μάλιστα σε μια πολιτεία που δεν είχε νόμο εναντίον των εγκλημάτων μίσους. Οι νόμοι που υπάρχουν αρκούν για την τιμωρία των εγκληματιών. Αυτό που χρειάζεται δεν είναι κάποιες εκατοντάδες σελίδες επιπλέον άχρηστης νομοθεσίας, αλλά απλά η ίση εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας για όλους τους πολίτες , ανεξαρτήτως φύλου, φυλής ή σεξουαλικού προσανατολισμού. Μάλιστα, ο gay δημοσιογράφος και συγγραφέας Andrew Sullivan πιστεύει πως η υιοθέτηση του Matthew Shepard Act είναι μια πράξη κενού συμβολισμού, που ο Obama θα χρησιμοποιήσει σαν άλλοθι ώστε να μην κάνει τίποτε για θέματα πραγματικής ισότητας, όπως ο gay γάμος ή η είσοδος των ομοφυλόφιλων στο στρατό.

Τουλάχιστον , στην Ελλάδα, μπορούμε να υπερηφανευόμαστε πως βρισκόμαστε στην πρωτοπορία του …αγώνα για τα gay δικαιώματα . Μπορεί να μην έχουν λυθεί βασικά ζητήματα νομικής ισότητας, μπορεί η ελληνική νομοθεσία να περιλαμβάνει νόμους, όπως το άρθρο 347 του Ποινικού Κώδικα , που θέτει διαφορετικά όρια στην ηλικία σεξουαλικής συναίνεσης για τους ομοφυλόφιλους και τους ετεροφυλόφιλους και ποινικοποιεί μόνο την αντρική πορνεία. , αλλά νομοθεσία για τα εγκλήματα μίσους , και μάλιστα λόγω διαφορετικού γενετήσιου προσανατολισμού, έχουμε! Ψηφίστηκε πέρσι από την κυβέρνηση της «Νέας Δημοκρατίας» , ύστερα από πρόταση του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Φώτη Κουβέλη και με την ενθουσιώδη υποστήριξη του εγχώριου gay κινήματος . ‘Ετσι η κυβέρνηση , την στιγμή που ψήφιζε ένα Σύμφωνο Συμβίωσης που δεν περιλάμβανε ,με προκλητικό τρόπο, τα ζευγάρια ίδιου φύλου, έδειξε πως τάχα μου είναι…ευαίσθητη στα ζητήματα των μειονοτήτων . Μόνο που ένας τέτοιος νόμος, εκτός του ότι δημιουργεί μια πραγματική «αστυνομία σκέψης», και ενισχύει με απαράδεκτο τρόπο την κρατική εξουσία, αποτελεί πισωγύρισμα και για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων . Όχι μόνο δεν αντιμετωπίζει τους ομοφυλόφιλους σαν πολίτες με ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις , όπως θα έπρεπε να είναι το πάγιο αίτημα όλων μας, αλλά τους υποβιβάζει στο ρόλο του αιώνιου θύματος και του πολίτη Β’ κατηγορίας που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία για να τα βγάλει πέρα.

[ Δημοσιεύτηκε στη "Metropolis Weekend", 30 Οκτωβρίου-1 Νοεμβρίου 2009 ]

Κλιματική αλλαγή : Η συζήτηση αρχίζει να θερμαίνεται...

Το να αμφισβητείς σήμερα τη θεωρία πως η παγκόσμια θερμοκρασία αυξάνεται λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας είναι τόσο ταμπού στο Δυτικό Κόσμο όσο και το να υπερασπίζεις την παιδεραστία! Και όμως λίγες εβδομάδες πριν τη Σύνοδο της Κοπεγχάγης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, το κυρίαρχο consensus φαίνεται να κλονίζεται. Και η αιτία είναι πως πολύ απλά , τα τελευταία χρόνια, η άνοδος της θερμοκρασίας έχει σταματήσει ! Και αν παλαιότερα , οι σκεπτικιστές της παγκόσμιας υπερθέρμανσης έβρισκαν βήμα μόνο σε κάποια έντυπα της αμερικάνικης Δεξιάς, τον τελευταίο καιρό οι απόψεις τους φιλοξενούνται ακόμη και στα mainstream Μ.Μ.Ε.

Τις ίδιες ημέρες, όπου στην Αυστρία σημειώθηκε η πιο πρόωρη χιονόπτωση στην ιστορία της χώρας, και σε πολλές περιοχές των Η.Π.Α. η θερμοκρασία έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 50 ετών για το μήνα Οκτώβριο, ο ανταποκριτής του BBC για κλιματολογικά θέματα Paul Hudson δημοσίευσε ένα άρθρο στην ιστοσελίδα του οργανισμού, με τον προκλητικό τίτλο «Τι απέγινε η παγκόσμια υπερθέρμανση ;” . O Hudson γράφει πως η πιο ζεστή χρονιά δεν είναι το 2007 ή το 2008, όπως οι πιο πολλοί νομίζουμε, αλλά το 1998! Τα τελευταία 11 χρόνια η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας έχει σταματήσει , μια εξέλιξη που δεν είχαν προβλέψει οι ειδικοί και τα μοντέλα των υπολογιστών. Και αυτό σε μια περίοδο που οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα συνεχίζουν να αυξάνονται. Όπως συνεχίζει το άρθρο, για αρκετούς επιστήμονες, η παγκόσμια θερμοκρασία καθορίζεται από φυσικούς κύκλους, τους οποίους δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Η επιρροή του ανθρώπου στο παγκόσμιο κλίμα , ακόμη και αν δεχτούμε ότι υπάρχει, είναι αμελητέα . Για τον Piers Corbyn από την Weatheraction, μια εταιρία που ειδικεύεται στις μακροπρόθεσμες προβλέψεις θερμοκρασιών, η ηλιακή δραστηριότητα είναι ο κυριότερος λόγος αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας . Μάλιστα σκοπεύει να παρουσιάσει στοιχεία που αποδεικνύουν τη θεωρεία του σε σχετικό συνέδριο στο Λονδίνο στο τέλος του μήνα . Ο καθηγητής Don Easterbrook από το Western Washington University, υποστηρίζει πως η θερμοκρασία των ωκεανών επηρεάζει καθοριστικά την παγκόσμια θερμοκρασία. Κατά τη θερμή περίοδο των δεκαετιών του 1980 και 1990 η θερμοκρασία των ωκεανών ήταν μεγαλύτερη του μέσου όρου. Τα τελευταία χρόνια που οι ωκεανοί ψυχραίνονται πάλι, πέφτει και η παγκόσμια θερμοκρασία . Οι εκπρόσωποι της άποψης πως ο άνθρωπος ευθύνεται για την κλιματική αλλαγή αναγνωρίζουν το γεγονός πως η θερμοκρασία δεν αυξάνεται πια αλλά προβλέπουν πως κάτι τέτοιο είναι προσωρινό . Από το 2010 , υποστηρίζουν, η παγκόσμια θερμοκρασία θα ξεπεράσει τα επίπεδα ρεκόρ του 1998. Μένει να δούμε αν οι προβλέψεις τους αυτή τη φορά θα επιβεβαιωθούν …

Τα τελευταία χρόνια, αυτοί που προβλέπουν έναν οικολογικό Αρμαγεδώνα, λόγω της αύξησης στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, μονοπωλούν τη συζήτηση για την κλιματική αλλαγή. Η θεωρία τους για την παγκόσμια υπερθέρμανση προβάλλεται όχι απλά σαν μια ακόμη θεωρία, αλλά σαν η μοναδική αλήθεια. Όσοι τολμούν να αμφισβητήσουν την ορθοδοξία είναι , όπως έγραψε και ο πολύς Πολ Κρούγκμαν, "ένοχοι προδοσίας απέναντι στον πλανήτη" και πράκτορες των μεγάλων βιομηχανιών που θέλουν να συνεχίσουν να μολύνουν ανενόχλητες. Αλλά ακόμη και αν δεχτούμε πως πίσω από τους αρνητές της κλιματικής αλλαγής κρύβονται συγκεκριμένα συμφέροντα, απ’ ότι φαίνεται, πίσω από την πλευρά των μονίμως κινδυνολογούντων , βρίσκεται ένα πολύ πιο ισχυρό πλέγμα συμφερόντων : κυβερνήσεις που χρησιμοποιούν την κλιματική αλλαγή σαν δικαιολογία για υψηλότερη φορολογία και προστατευτισμό, εταιρίες που στηρίζουν τα κέρδη τους στα κρατικά κονδύλια της περίφημης «πράσινης οικονομίας» , Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις , όπως η Greenpeace, που εξασφαλίζουν χρηματοδότηση βασιζόμενες στις οικολογικές ανησυχίες του πληθυσμού , δημόσιοι υπάλληλοι που μόνο έτσι δικαιολογούν τους μισθούς τους, ΜΜΕ που χρειάζονται τρομακτικές ειδήσεις για να τραβήξουν την προσοχή του κοινού.

Σήμερα όμως μετά από μια δεκαετία σταθεροποίησης των θερμοκρασιών οι απόψεις των αμφισβητιών της οικο-ορθοδοξίας φαίνεται να βγαίνουν από το περιθώριο. Ίσως λοιπόν για πρώτη φορά δούμε να διεξάγεται ένας πραγματικός διάλογος για την κλιματική αλλαγή , όπου τα επιστημονικά δεδομένα θα έχουν τον πρώτο λόγο, και όχι οι ιδεοληψίες και η τρομολαγνεία . Όπως τελειώνει και το άρθρο του, ο Paul Hudson για το BBC , η συζήτηση μόλις τώρα έχει αρχίσει να…θερμαίνεται!

[ Δημοσιεύτηκε στη "Metropolis Weekend", 23-25 Οκτωβρίου 2009 ]

Ο "Ομπάμα Νομπελίστας" και άλλες εύθυμες ιστορίες

Η , συνήθως μετρημένη, βρετανική εφημερίδα “Daily Telegraph” δεν μπόρεσε να συγκρατήσει την έκπληξη της για τη βράβευση του Μπάρακ Ομπάμα με το Νόμπελ Ειρήνης. Και την εξέφρασε με ένα μεγαλοπρεπέστατο και διόλου φλεγματικό : “WTF !?” (What the Fuck ?) .

Η αλήθεια είναι πως και άλλες βραβεύσεις στην ιστορία του θεσμού προκάλεσαν αντιδράσεις . Πιο χαρακτηριστικές οι περιπτώσεις του Χένρυ Κίσινγκερ και του Γιασέρ Αραφάτ. Οι δύο Νομπελίστες , πριν υπογράψουν τις συμφωνίες ειρήνης που τους χάρισαν το πολυπόθητο βραβείο , είχαν θεωρηθεί υπεύθυνοι για το θάνατο χιλιάδων αμάχων. Όμως τουλάχιστον και οι δυο είχαν να παρουσιάσουν κάτι χειροπιαστό, ένα έργο που μπορούσες να επαινέσεις ή να κατακρίνεις . Στην περίπτωσή μας όμως, δεν χρειάζεται καν να είσαι αντίπαλος του Ομπάμα για να ψυλλιαστείς πως κάτι δεν πάει καλά με ένα βραβείο , το οποίο απονέμεται σε ένα πρόεδρο που μετράει μόλις εννιά μήνες στην εξουσία ! Αν μάλιστα, λάβουμε υπόψη μας πως η προθεσμία για την υποβολή υποψηφιοτήτων έκλεισε την 1η Φεβρουαρίου, τότε ο Ομπάμα βραβεύτηκε για όσα μεγαλειώδη έκανε τις πρώτες… δέκα μέρες της θητείας του! Η αυθόρμητη αντίδραση του επίσης βραβευμένου με το Νόμπελ Ειρήνης Λεχ Βαλέσα , όταν έμαθε το νέο, ίσως εκφράζει και τις σκέψεις του μέσου ανθρώπου με κοινό νου :"Ποιός; O Ομπάμα; Τόσο γρήγορα; Μα δεν πρόλαβε να κάνει κάτι!". Οι ευρωπαϊκές σοσιαλδημοκρατικές ελίτ όμως , που οι απόψεις της αντικατοπτρίζονται στις επιλογές της επιτροπής για τα βραβεία Νόμπελ, έχουν διαφορετική άποψη. Την ίδια ώρα που ο Μπάρακ Ομπάμα γίνεται όλο και λιγότερο δημοφιλής στη χώρα του , οι ευρωπαϊκές ελίτ, εξακολουθούν να δείχνουν ενθουσιασμένες που βρήκαν επιτέλους έναν Αμερικανό πρόεδρο που ενστερνίζεται πολλές από τις αξίες τους. Οι Ευρωπαίοι θαυμαστές του, έχοντας απολέσει τον παραδοσιακό σκεπτικισμό απέναντι στην πολιτική εξουσία που μας κληροδότησε ο Διαφωτισμός , χάσκουν εκστασιασμένοι μπροστά στη μεσσιανική φιγούρα του πάνσοφου ηγέτη-σωτήρα που έχουν φιλοτεχνήσει για τον Ομπάμα , αποδεικνύοντας πως τελικά δεν έχουμε διανύσει και πολλά βήματα από την εποχή του Βασιλιά Ήλιου. Του απονέμουν το βραβείο Νόμπελ , όχι για το έργο του , αλλά απλά και μόνο επειδή με τη …θεία χάρη της ανεκτίμητης ύπαρξης του προσφέρει ελπίδα στην ανθρωπότητα Ο Μπάρακ Ομπάμα θα μπορούσε κάλλιστα να πάρει το Νόμπελ Φυσικής ή Χημείας, αφού τα επιτεύγματα του σε αυτούς τους τομείς είναι εφάμιλλα με τα επιτεύγματα του που δικαιολόγησαν το Νόμπελ Ειρήνης!

Τελικά σε αυτό το ζήτημα δεν χωράνε μακροσκελείς αναλύσεις, και σοβαρές εκτιμήσεις για το αν η απόφαση ήταν σωστή ή λάθος. Ο καλύτερος τρόπος για να σχολιάσεις μια τέτοια βράβευση-ανέκδοτο είναι η σάτιρα, το πιο αποτελεσματικό όπλο απέναντι στην όποια εξουσία από την εποχή του Jonathan Swift και του Mark Twain . Και ευτυχώς στην εποχή της Obama-mania, κάποιοι δείχνουν να τιμούν ακόμη αυτή την παράδοση, Έτσι ο Jesse Walker στο μπλογκ του αμερικάνικου φιλελεύθερου περιοδικού «Reason» εξεγείρεται : “Προσβολή για κάθε πατριώτη Αμερικάνο. Η επιτροπή των Νόμπελ σνομπάρει τον συγγραφέα του «Τολμώ να ελπίζω» για κάποια άγνωστη κυρία από τη Ρουμανία!”. Ο δημοσιογράφος Mark Steyn , με τη σειρά του, προβλέπει πως το επόμενο βραβείο που περιμένει τον πρόεδρο των Η.Π.Α. είναι στο διαγωνισμό Μις Υφήλιος που θα γίνει το Δεκέμβριο στο Γιοχάνεσμπουργκ, ενώ ο κεντροαριστερός Richard Cohen γράφει στην Washington Post , πως αυτή η βράβευση , βασισμένη απλά στις ευγενείς προθέσεις του νικητή , θα σηματοδοτήσει ένα μπαράζ παρόμοιων βραβεύσεων . Έτσι, σύντομα μπορούμε να αναμένουμε τη βράβευση της Σάρα Πεϊλιν με το βραβείο Πούλιτζερ, επειδή εξέφρασε την πρόθεση "κάποια μέρα να διαβάσει ένα βιβλίο" . Τέλος, σύμφωνα με τον Αμερικάνο δημοσιογράφο Rod Dreher : " Ο Ομπάμα κέρδισε το βραβείο απλά επειδή δεν είναι ο George W. Bush...Επειδή όμως και κανένας από μας δεν είναι ο George W. Bush, τότε μπορούμε να ελπίζουμε πως την επόμενη χρονιά, οι Νορβηγοί θα τιμήσουν και εμάς με το βραβείο Νόμπελ"

Το λυπηρό είναι πως οι Ευρωπαίοι cheerleaders του Ομπάμα, τυφλωμένοι από το θαυμασμό τους για το νέο …σωτήρα της ανθρωπότητας, δεν καταλαβαίνουν καν πως με κάτι τέτοιες κινήσεις, γελοιοποιούν όχι μόνο το θεσμό των βραβείων Νόμπελ αλλά ακόμη και αυτό το ίδιο το ίνδαλμά τους.

[ Δημοσιεύτηκε στη "Metropolis Weekend", 16-18 Οκτωβρίου 2009 ]

"Όχι δεν μπορούμε" : Η σημασία της απαισιοδοξίας στα χρόνια του Γιώργου

Λίγες μέρες πριν από τις εκλογές, «έπεσε» στα χέρια μου ένα προεκλογικό φυλλάδιο υποψήφιας βουλευτού του ΠΑΣΟΚ, στη Β' Αθηνών. Το ιλουστρασιόν έντυπο ήταν φυσικά σε πράσινο φόντο και διανθιζόταν με όλες εκείνες τις απαραίτητες φωτογραφίες που συγκινούν το μέσο ψηφοφόρο του Κινήματος: στη μία η υποψήφια σε θερμό εναγκαλισμό με τον Κώστα Λαλιώτη, στην άλλη ανεβασμένη πάνω σε ένα τρακτέρ, θέλοντας προφανώς να δείξει πως είναι μπροστάρισσα στους αγώνες της… τιμημένης αγροτιάς. Ως εδώ τίποτε το πρωτότυπο. Και τότε το μάτι μου... έπεσε στο βασικό σύνθημα του φυλλαδίου και άξαφνα σαν ένα δροσερό αεράκι, από Λευκό Οίκο μεριά, να φύσηξε πάνω από το Περιστέρι, όπου πολιτεύεται η συμπαθής υποψήφια. Το σύνθημα ήταν: «Ναι, μπορούμε».

Και φυσικά, αυτό δεν ήταν το μόνο στοιχείο στην προεκλογική εκστρατεία του ΠΑΣΟΚ, που ήταν εμπνευσμένο από τον Μπαράκ Ομπάμα. Από το πουκάμισο με τα σηκωμένα μανίκια, που αποτέλεσε αγαπημένη ενδυματολογική επιλογή για πλείστα στελέχη του Κινήματος, μέχρι το «Πάμε!» του Γιώργου Παπανδρέου, και από το πακέτο στήριξης 3 δισεκατομμυρίων ευρώ μέχρι την «πράσινη οικονομία», η προεκλογική εκστρατεία του ΠΑΣΟΚ θύμιζε μία, έστω βαλκανική, εκδοχή της εκστρατείας του Ομπάμα. Αλλά πάνω απ' όλα, το ΠΑΣΟΚ δανείστηκε από τον Αμερικανό Πρόεδρο αυτή τη γενική αίσθηση αισιοδοξίας. Το «Ναι, μπορούμε», την ελπίδα, τα χαμόγελα, την πίστη πως η κυβέρνηση έχει το «μαγικό ραβδί» και πως η αύξηση των κρατικών δαπανών θα μπορέσει να αναζωογονήσει την οικονομία.

Ενώ η Ελλάδα υποκύπτει στη γοητεία του «σοσιαλισμού της ελπίδας», στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η δημοτικότητα του Ομπάμα έχασε περίπου 15 μονάδες μέσα σε λίγους μήνες, η ανεργία αγγίζει το 10% και τα ελλείμματα είναι στο υψηλότερο επίπεδο από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Μήπως η ελπίδα εκεί έχει αρχίσει πια να ξεθωριάζει; O Συντηρητικός Αγγλοαμερικανός δημοσιογράφος John Derbyshire, στο νέο του βιβλίο με τον όχι και τόσο ευοίωνο τίτλο «Είμαστε καταδικασμένοι» (“We Are Doomed”), καλεί τους ομοϊδεάτες του να ξαναδιαβάσουν τον Burke και τον Hobbes και να ανακαλύψουν ξανά την αξία ενός σκεπτόμενου πεσιμισμού. Οι Συντηρητικοί, κατά τον Derbyshire, σε αντίθεση με τους Προοδευτικούς, πιστεύουν στο ατελές και πεπερασμένο της ανθρώπινης φύσης και γι' αυτό είναι απαισιόδοξοι για την πορεία των ανθρώπινων πραγμάτων. Από εκεί πηγάζει και ο σκεπτικισμός τους απέναντι στην πίστη της Αριστεράς, πως η κυβέρνηση μπορεί να αναμορφώσει τη χώρα, να λύσει όλα τα προβλήματα και να φέρει τον «παράδεισο επί της γης», μέσα από μεγαλεπήβολα και ουτοπικά πλάνα κοινωνικής μηχανικής.

Η «απαισιόδοξη» προσέγγιση έχει, αναμφίβολα, τα όριά της και τις αδυναμίες της και ίσως δεν είναι και τόσο θελκτική για να κερδίσει εκλογικές μάχες. Βλέπετε, η ελπίδα πάντα πουλάει… Το διαπίστωσε με τον πιο «πικρό» τρόπο και ο απερχόμενος πρωθυπουργός, Κώστας Καραμανλής, όταν αποφάσισε να διεξάγει την προεκλογική του εκστρατεία, πάνω στη γραμμή του συντηρητικού πεσιμισμού, μη υποσχόμενος τίποτε άλλο παρά σκληρή δημοσιονομική πειθαρχία (αν και στην περίπτωσή του, για την αποτυχία ευθύνεται περισσότερο η παντελής έλλειψη αξιοπιστίας και η αναντιστοιχία του προεκλογικού του λόγου με το κυβερνητικό του έργο). Μέχρι όμως να δούμε μια σοβαρή αντιπολίτευση που θα σκέφτεται, θα επεξεργάζεται ιδέες και θα καταθέτει προτάσεις, ίσως μια γερή δόση πεσιμισμού -ή καλύτερα ρεαλισμού- να είναι χρήσιμη στον Ελληνα πολίτη, ώστε να αντιμετωπίσει τις μεγάλες υποσχέσεις που του έδωσε η νέα κυβέρνηση. Αντιστρέφοντας το «Ναι, μπορούμε» του Ομπάμα, ας έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας πως:

• «Οχι, δεν μπορούμε να ζούμε στο διηνεκές με δημόσιο χρέος που ξεπερνά το 100% του ΑΕΠ».
• «Οχι, δεν μπορούμε να μειώσουμε τις κρατικές δαπάνες και το ελλείμματα, όταν η νέα κυβέρνηση υπόσχεται ένα πακέτο 3 δισ.».
• «Οχι, δεν μπορούμε να μειώσουμε τον τεράστιο και αντιπαραγωγικό δημόσιο τομέα, όταν η κυβέρνηση θέλει να ξαναμπεί στον ΟΤΕ και την Ολυμπιακή».

Οταν οι ευσεβείς πόθοι καταρρεύσουν, όταν αποδειχθεί πως οι μεγάλες υποσχέσεις ήταν αδύνατον να πραγματοποιηθούν, ο σκεπτόμενος πεσιμισμός θα μας βοηθήσει ώστε η αναπόφευκτη προσγείωση στη σκληρή πραγματικότητα να είναι πιο ομαλή.

[ Δημοσιεύτηκε στη "Metropolis Weekend", 9-11 Οκτωβρίου ]

Πώς η "Θάτσερ του Ρήνου" έγινε η …"Μανούλα" όλων των Γερμανών ...

Στην προεκλογική εκστρατεία του 2005, οι πολιτικοί φίλοι και αντίπαλοι της Άγκελα Μέρκελ αποκαλούσαν τη Γερμανίδα πολιτικό "Θάτσερ του Ρήνου" εξαιτίας του τολμηρού μεταρρυθμιστικού της λόγου. Η κυρία Μέρκελ φαινόταν έτοιμη να προχωρήσει σε μια ατζέντα φιλελεύθερων αλλαγών που θα άλλαζαν τις δομές του αρτηριοσκληρωτικού γερμανικού μοντέλου . Τέσσερα χρόνια μετά, στις εκλογές του 2009 η άλλοτε Σιδηρά Κυρία έχει πια μεταμορφωθεί στη "Μανούλα" (Mutti) όλων των Γερμανών, όπως την αποκαλούν χαϊδευτικά. Η νέα Άγκελα Μέρκελ πιστεύει πως δε χρειάζονται συγκρούσεις. Με το μητρικό και στοργικό της ύφος καθησυχάζει τους συμπολίτες της πως όλα θα πάνε καλά και πως τα προβλήματα της γερμανικής οικονομίας θα ξεπεραστούν χωρίς βαθιές αλλαγές και τομές . Η λύση βρίσκεται στη συναίνεση, το σύνθημα της είναι η νεφελώδης "Νέα Ομοψυχία" και έχει μια καλή κουβέντα για όλους ακόμη και για τον αρχηγό των Σοσιαλδημοκρατών Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, τον οποίον και επαίνεσε στο πρόσφατο debate.

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας έγινε φανερό πως τα δυο μεγάλα κόμματα δεν έχουν ουσιαστικές διαφορές στα βασικά ζητήματα . Κι αυτό το φαινόμενο είναι το φυσικό επακόλουθο της στροφής προς τα αριστερά που έζησε η χώρα τα τελευταία χρόνια, κατά τη διάρκεια, μάλιστα, της πρωθυπουργίας μιας συντηρητικής πολιτικού .Όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση, η Μέρκελ αρχικά εξέφρασε επιφυλάξεις για το νέο ενισχυμένο ρόλο του κράτους στην οικονομία και μάλιστα , στα διεθνή φόρα , στράφηκε ενάντια σε προτάσεις για διεθνή προγράμματα στήριξης. Στα μάτια πολλών, η γερμανίδα καγκελάριος, φαινόταν σαν μια μοναχική οπαδός του laissez faire σε έναν κόσμο που ανακάλυπτε ξανά τα οφέλη του μεγάλου κράτους. Αλλά κάτι τέτοιο ήταν απλά μια ψευδαίσθηση…Στο εσωτερικό της χώρας της , τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά. Κάτω από την πίεση των Σοσιαλδημοκρατών και επιχειρηματικών συμφερόντων , η Μέρκελ ψήφισε δυο προγράμματα κρατικής στήριξης σε τράπεζες και επιχειρήσεις , τα οποία χαρακτηρίστηκαν σαν τα μεγαλύτερα της γερμανικής μεταπολεμικής ιστορίας . Το συνολικό ποσό των πακέτων αυτών έφτασε στα 3,4% του ΑΕΠ, ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης, τη στιγμή που τα αντίστοιχα πακέτα της Μ. Βρετάνιας και της Γαλλίας έφτασαν μόλις στο 1,5% και 0,7% του ΑΕΠ αντίστοιχα. Το κράτος απέκτησε μετοχές σε Τράπεζες, στήριξε με δισεκατομμύρια ευρώ επιχειρήσεις, απέκτησε ένα νέο ενισχυμένο ρόλο στην οικονομία σε βαθμό πρωτόγνωρο ακόμη και για μια χώρα συνηθισμένη από δεκαετίες στην εκτεταμένη κρατική παρέμβαση . Ο αρχηγός των Φιλελεύθερων Δημοκρατών, Γκουϊντο Βέστερβελε δήλωσε πως η χώρα μετατρέπεται σιγά σιγά σε μια …light Ανατολική Γερμανία.

Tην ίδια ώρα , η Μέρκελ ολοκληρώνει την στροφή προς τα αριστερά , κλέβοντας ακόμη και παραδοσιακά θέματα της ατζέντας των Σοσιαλδημοκρατών . Πρόσφατο παράδειγμα η δημιουργία εκατοντάδων χιλιάδων κρατικών παιδικών σταθμών, και η θέσπιση της «γονεϊκής αμοιβής» που εγγυάται στις γυναίκες το 67% του μισθού τους για δύο χρόνια εάν θέλουν να μείνουν σπίτι και να μεγαλώσουν τα παιδιά τους. Εν τω μεταξύ, οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν εγκαταλείψει ακόμη και την ήπια μεταρρυθμιστική ρητορική Σρέντερ, υπό την εκλογική πίεση του Αριστερού Κόμματος του Όσκαρ Λαφοντέν .Με μια πρώτη ματιά, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες μοιάζουν να προσφέρουν την εναλλακτική λύση. Τάχθηκαν εναντίον των πακέτων στήριξης της κυβέρνησης Μέρκελ , ζητάνε μείωση της φορολογίας, χαλάρωση της αυστηρής εργατικής νομοθεσίας και περικοπή των κρατικών δαπανών. Τα γκάλοπ τους δίνουν 14% (ποσοστό αυξημένο σε σχέση με το 9,8% των εκλογών του 2005) και φαίνεται να εκφράζουν μια ολοένα μεγαλύτερη μερίδα Γερμανών της μεσαίας τάξης που αντιτίθενται στην υπερβολική γραφειοκρατία και φορολογία. Όμως και αυτοί έχουν βάλει νερό στο κρασί τους, ακολουθώντας τη γενικότερη αριστερή στροφή της κοινωνίας. Ο ηγέτης τους Γκουϊντο Βέστερβελε δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξη του στην Wall Street Journal ,πως κι αυτός θέλει ισχυρό κράτος, απλά πιστεύει πως η κυβέρνηση Μέρκελ ενίσχυσε το κράτος στους λάθος τομείς. Ο Βέστερβελε αποδέχεται το κράτος πρόνοιας (μάλιστα προτείνει τριπλασιασμό κάποιων επιδομάτων σε χαμηλόμισθους) , ζητάει την κυβερνητική εποπτεία του τραπεζικού τομέα, ενώ παραδέχεται πως η κρατική στήριξη σε κάποιες επιχειρήσεις είναι θεμιτή.


Το σίγουρο είναι πως το βράδυ της 27ης Σεπτεμβρίου η Άγκελα Μέρκελ, είτε σε συνεργασία με τους Σοσιαλδημοκράτες είτε με τους Φιλελεύθερους, θα είναι η επόμενη καγκελάριος της Γερμανίας. Η πτώση του ΑΕΠ μπορεί να αγγίζει το 7% τον τελευταίο χρόνο, το έλλειμμα να φτάνει στο επίπεδο ρεκόρ των 86 δις ευρώ, η αυστηρή εργατική νομοθεσία και το γενναιόδωρο κράτος πρόνοιας να αποθαρρύνουν την επιχειρηματικότητα και να κρατάνε υψηλή την ανεργία, οι μισθοί από το 1999 και μετά να έχουν αυξηθεί λιγότερο από κάθε άλλη χώρα της ευρωζώνης, άλλα όλα αυτά φαίνεται πως δεν έχουν καμιά σημασία. Η μητρική φιγούρα της Άγκελα Μέρκελ φαίνεται να καθησυχάζει τους φόβους ενός λαού, που δεν είναι διατεθειμένος για αλλαγές. Η μεταμόρφωση της σε στοργική «μανούλα» του έθνους ενσαρκώνει με τον καλύτερο τρόπο την πεποίθηση της εποχής μας πως ένα προστατευτικό κράτος που φροντίζει για μας μπορεί να αποτελέσει τη λύση για όλα τα προβλήματα. Όσο για τις δύσκολες αποφάσεις , αυτές μπορούν να αναβληθούν για το μέλλον…

[Δημοσιεύτηκε στη "Metropolis Weekend", 25-27 Σεπτεμβρίου 2009 ]

Ο ξεχασμένος αρμόδιος...

Τον Αρμόδιο Ζουγανέλη δεν τον θυμάται πια κανένας. Η σύντομη πρωθυπουργία του στα χρόνια του Μεσοπολέμου, αποτελεί μια υποσημείωση στα βιβλία της νεότερης ελληνικής ιστορίας .Και όμως, η κυβέρνηση του ήταν η μοναδική , από τη γέννηση του σύγχρονου ελληνικού κράτους, που έκανε μια σοβαρή προσπάθεια να περικόψει τις δημόσιες δαπάνες και να μειώσει το μέγεθος του κράτους. Ο Αρμόδιος Ζουγανέλης δεν ήταν αυτό που λέμε "μεγάλος άνδρας", ούτε θα τον δείτε να φιγουράρει στις λίστες με τους Μεγάλους Έλληνες. Δεν ήταν ο δεινός ρήτορας, ούτε ο χαρισματικός ηγέτης που κάνει τα πλήθη να παραληρούν απλά και μόνο με την παρουσία του. Ο Αρμόδιος Ζουγανέλης, δεν ήταν τίποτε παραπάνω παρά ο "ιδανικός τύπος του νοικοκύρη της μεσαίας τάξης", πιστός στις αρχές της , τόσο συκοφαντημένης στους καιρούς μας, αστικής ηθικής . Τριάντα χρόνια σε θέσεις εξουσίας και κανείς δεν μπορούσε να τον κατηγορήσει πως πλούτισε . Ζούσε μόνος του σε ένα μικρό διαμέρισμα στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, μαζί με μια γριά υπηρέτρια. Δούλευε πολύ και ακατάπαυστα, ενώ στο λιγοστό του ελεύθερο χρόνο καθόταν στο πιάνο του και έπαιζε Σούμαν, Σούμπερτ και Μότσαρτ.

Η Ελλάδα ήταν και τότε , όπως και τώρα, σε βαθιά κρίση. Το εθνικό νόμισμα κλυδωνιζόταν, η αξία των δημόσιων χρεωγράφων κατρακυλούσε , όλο και περισσότεροι έμποροι χρεωκοπούσαν, η ανεργία αυξανόταν. Περιγράφοντας το κλίμα της εποχής, ένας συγγραφέας έγραψε : "Μια βαριά ατμόσφαιρα γενικής νευρικότητας και ανησυχίας πλάκωνε την πρωτεύουσα. Ο κοσμάκης αδημονούσε , μουρμούριζε, βλαστημούσε , ζητούσε τριγύρω του να αρπαχτεί από κάπου, μα δεν εύρισκε τίποτε. " Ο Αρμόδιος Ζουγανέλης δεν ήταν άνθρωπος των μεγάλων και αφηρημένων ιδεών, γνώριζε απλά πως δύο και δύο κάνουν τέσσερα. Για να αντιμετωπίσει την κρίση, έκανε αυτό που θα έκανε κάθε οικογενειάρχης όταν έβλεπε πως οι δαπάνες του σπιτικού του ξεπερνούσαν κατά πολύ τα έσοδά του : οικονομίες. Ψαλίδισε όλες τις δαπάνες του προϋπολογισμού, παραγωγικές και πολεμικές, συγχώνευσε υπουργεία και υπηρεσίες, κατήργησε δικαστήρια και σχολεία . Μέχρι και τα υπουργικά αυτοκίνητα κατήργησε και πήγαινε στο πρωθυπουργικό γραφείο με το λεωφορείο. Μα , όπως είπε και ένας δημοσιογράφος της εποχής , « κάθε Έλληνας πολίτης απαιτεί οικονομίες, που να θίγουν όλους τους άλλους εξόν απ' αυτόν» . Έτσι οι περικοπές του κ. Ζουγανέλη γρήγορα προκάλεσαν τη γενική δυσαρέσκεια. Οι γελοιογραφίες των εφημερίδων , τον παρίσταναν μ' ένα τεράστιο ψαλίδι στο χέρι, να ψαλιδίζει συνεχώς ότι έβρισκε μπροστά του ! Οι τεράστιοι τίτλοι των εφημερίδων ούρλιαζαν: “Κάτω ο μέγας θεομπαίχτης! Ζουγανέλη, φύγε προτού σε κατασπαράξει η λαϊκή λαίλαψ!"

Και ο Αρμόδιος Ζουγανέλης έφυγε… Έφυγε την ώρα που ξεσπούσαν στρατιωτικά κινήματα και ο λαός στρεφόταν σε ισχυρούς, χαρισματικούς πολιτικούς με μαγικές, εύκολες λύσεις. Παρέδωσε την εξουσία του κόμματός του και έφυγε στο εξωτερικό . Μετά από χρόνια , οι πιο παρατηρητικοί διάβασαν στα ψιλά των εφημερίδων πως πέθανε πάμφτωχος σε μια μικρή πανσιόν της Λωζάνης.

Θυμήθηκα τη θλιβερή ιστορία του Αρμόδιου Ζουγανέλη, ενώ έβλεπα τον Γεώργιο Παπανδρέου στη Διεθνή Έκθεση της Θεσσαλονίκης να κάνει αυτό που δε θα έκανε ποτέ ο , ξεχασμένος σήμερα, πολιτικός του Μεσοπολέμου : να υπόσχεται κρατικό χρήμα στους πάντες και να θεωρεί την αύξηση των κρατικών δαπανών σαν πανάκεια για τα οικονομικά προβλήματα της χώρας . Αλλά το πρόγραμμά του προέδρου του ΠΑ.ΣΟ.Κ. δεν έχει τίποτε το καινούργιο. Απλά συνεχίζει την πολιτική της απερχόμενης κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας που προσέλαβε δεκάδες χιλιάδες νέους δημόσιους υπάλληλους και ίδρυσε 350 νέους δημόσιους οργανισμούς. Και αυτή με τη σειρά της συνέχισε το ίδιο αποτυχημένο κρατικίστικο μοντέλο οικονομικής οργάνωσης που εφάρμοσαν όλες οι κυβερνήσεις που πέρασαν από την Ελλάδα. Και το μεγάλο, παρασιτικό κράτος να παραμένει αλώβητο, να επεκτείνεται ολοένα και περισσότερο, να ελέγχει όλο και περισσότερους τομείς της οικονομίας, να συσσωρεύει όλο και μεγαλύτερα ελλείμματα και χρέη, να πνίγει την παραγωγική οικονομία.

Όσο για τον Αρμόδιο Ζουγανέλη…Θα μπορούσε να ήταν μια μοναχική μορφή που πήγε ενάντια στο ρεύμα και η πολιτική του για ουσιαστικό περιορισμό των δημοσίων δαπανών , μια σύντομη παρένθεση που έκλεισε άδοξα .Τί κρίμα όμως που ακόμη κι αυτός δεν υπήρξε ποτέ, παρά μόνο στη φαντασία του Γιώργου Θεοτοκά και στις σελίδες του μυθιστορήματός του , «Αργώ» …

[ Δημοσιεύτηκε στη "Metropolis Weekend", 18-20 Σεπτεμβρίου 2009 ]

Η διακριτική γοητεία του "κόκκινου" ολοκληρωτισμού

Πριν λίγες μέρες ο Ρώσος πρωθυπουργός Βλαντιμίρ Πούτιν, σε επίσκεψη του στην Πολωνία για την 70η επέτειο από την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, εξέφρασε, με…μισή καρδιά, τη λύπη του για τη σφαγή 20.000 Πολωνών αξιωματούχων από άνδρες του Κόκκινου Στρατού στο Δάσος του Κατίν, το 1940 .Στην Πολωνία ξύπνησαν πάλι οι πίκρες μνήμες από εκείνη τη σταλινική θηριωδία που σημάδεψε την ιστορία της χώρας.

Κάποιες χιλιάδες χιλιόμετρα πιο νότια, στην Ελλάδα, μια αρχηγός κοινοβουλευτικού κόμματος μάλλον δεν έχει ακούσει ποτέ για τη σφαγή στο Κατίν. Άλλωστε η Αλέκα Παπαρήγα , έχει ένα δικό της, ιδιαίτερο, τρόπο ανάγνωσης της ιστορίας. Όπως δήλωσε , αφοπλιστικά, πριν λίγους μήνες, αμφισβητώντας τα εγκλήματα του Στάλιν : "Είμαστε εμείς μέσα στην ΕΣΣΔ το '30 και το '35 για να ξέρουμε τί έγινε;» Τις ίδιες μέρες, που η σφαγή του Κατίν έριχνε πάλι τη βαριά της σκιά πάνω από την Πολωνία, η γ.γ. του Κ.Κ.Ε. , σε ομιλία της στην Καισαριανή, καταδίκασε όσους πιπιλίζουν την "καραμέλα των σταλινικών εγκλημάτων" και συνέχισε με επαναστατικό ζήλο : "Όταν η αστική τάξη μιλά για σταλινικά εγκλήματα δείχνει το ταξικό μίσος της στην κοινωνικοποίηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, σπέρνει τον φόβο και την επιφύλαξη για τον παραγωγικό λαϊκό συνεταιρισμό, δείχνει το μίσος της για τον εργατικό, λαϊκό έλεγχο, για την εργατική εξουσία." Εξάλλου στο τελευταίο συνέδριο του κόμματος, ο ‘πατερούλης’ Στάλιν αποκαταστάθηκε πανηγυρικά. Η περίοδος της παντοκρατορίας του δεν ήταν τίποτε άλλο παρά η συνεπής επαναστατική πορεία στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού που ανακόπηκε όμως το 1956 από τον Νικήτα Χρουστσόφ, οπότε εγκαινιάστηκε και η «δεξιά οπορτουνιστική στροφή» του καθεστώτος . Οι 20 εκατομμύρια θάνατοι των σταλινικών χρόνων που οφείλονται στις εκτελέσεις, στα γκούλαγκ, στις βίαιες μετακινήσεις πληθυσμών και στους λιμούς που ακολούθησαν την κολλεκτιβοποίηση ,είναι απλώς παράπλευρες απώλειες στον αγώνα για την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής κοινωνίας και έτσι ουδόλως συγκινούν τους πολιτικούς εγκέφαλους του ΚΚΕ.

Και αν νομίζετε πως το Κ.Κ.Ε. είναι απλά ένα δογματικό απομεινάρι του παρελθόντος που δεν έχει καμιά σχέση με τη σύγχρονη, δημοκρατική ανανεωτική Αριστερά, μάλλον ξεχνάτε τον ΣΥΡΙΖΑ... Δεν έχει περάσει και πολύς καιρός από τότε που ο πρόεδρος του «Συνασπισμού» Αλέξης Τσίπρας εξέφραζε το θαυμασμό του για τη…διαχρονική σκέψη του Μάο και δήλωνε , με χαρακτηριστική άνεση , πως ο σκοπός , η πρόθεσή του Μεγάλου Τιμονιέρη ήταν καλή! Για την ιστορία, οι εμπνευσμένες πολιτικές του… καλοπροαίρετου Μάο , στοίχισαν στην Κίνα, πάνω από 40 εκατομμύρια νεκρούς, περισσότερους και από τους θανάτους που οφείλονται στο Χίτλερ. Πίσω από το μοντέρνο προσωπείο και τα χαμόγελα, αποδεικνύεται πως ο Αλέξης Τσίπρας δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια πιο "τρέντι Παπαρήγα με παντελόνια" .Η ίδια αποκρουστική ρητορεία, η ίδια ιδεολογική τύφλωση , ο ίδιος θαυμασμός προς τον κόκκινο ολοκληρωτισμό. Απλά έχουν διαφορετικές …ιστορικές προτιμήσεις. Σε αυτές τις εκλογές ο ψηφοφόρος της Αριστεράς αντιμετωπίζει το δύσκολο, ομολογουμένως, δίλημμα : Στάλιν ή Μάο ; Δίκες της Μόσχας ή Πολιτιστική Επανάσταση ; Γκούλαγκ ή "Μεγάλο Άλμα προς τα Εμπρός" ;

Μπορείτε να φανταστείτε , στο σημερινό πολιτικό σκηνικό, αρχηγό ελληνικού κοινοβουλευτικού δεξιού κόμματος να δηλώνει πως «οι προθέσεις του Χίτλερ ήταν καλές» ή να κάνει λόγο για την «καραμέλα των χιτλερικών εγκλημάτων»; Και όμως, την ίδια στιγμή που μόνο κόμματα της περιθωριακής εξωκοινοβουλευτικής Ακροδεξιάς όπως η «Χρυσή Αυγή» θα εκφράσουν το θαυμασμό τους για μια προσωπικότητα, όπως ο Αδόλφος Χίτλερ, οι ηγέτες δυο κόμματων που θεωρούνται προοδευτικά , εκπροσωπούνται στο κοινοβούλιο, και απολαμβάνουν του σεβασμού του πολιτικού κόσμου , δεν έχουν κανένα πρόβλημα να εκφραστούν με τα καλύτερα λόγια για δύο από τους μεγαλύτερους σφαγείς του 20ου αιώνα. "Τί διαφορά έχει ο Τσίπρας από τον Κ. Πλεύρη; ", αναρωτήθηκε ο συγγραφέας Νίκος Δήμου με αφορμή τις δηλώσεις του πρώτου περί Μάο.

Δυστυχώς, η Αριστερά , κομμουνιστική και ανανεωτική, πλην λίγων εξαιρέσεων, δεν πήρε κανένα μάθημα από τα γεγονότα του 1989. Δεν μπόρεσε ποτέ να καταλάβει πως η θεοποίηση της κρατικής εξουσίας, η απόλυτη υποταγή του ατόμου στο κράτος ήταν η λεπτή γραμμή που συνέδεε τον "υπαρκτό σοσιαλισμό" με το φασισμό ή το ναζισμό. Και αυτή η λογική ήταν που οδήγησε στα εκατομμύρια νεκρών και των δυο συστημάτων. Όπως είπε και ο Μάο, δείχνοντας την περιφρόνηση του για την ανθρώπινη ζωή :"Eίμαστε διατεθειμένοι να θυσιάσουμε 300 εκατομμύρια Κινέζους για τη νίκη της παγκόσμιας επανάστασης." Κατά τ' άλλα , και σε αυτές τις εκλογές, αριστεροί διανοούμενοι και πολιτικοί ,απολαμβάνοντας μια ιδιότυπης ιδεολογικής ασυλίας, θα διεκδικούν το μονοπώλιο της ηθικής και θα δηλώνουν , με ποιητικό οίστρο , πως "η αριστερά είναι μια διαρκής ευαισθησία". Αυτή την ευαισθησία που ποτέ δεν είδαν τα εκατομμύρια θύματα του Στάλιν και του Μάο…

[ Δημοσιεύτηκε στη "Metropolis Weekend", 11-13 Σεπτεμβρίου 2009 ]

Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω !

Στο δελτίο ειδήσεων του «Μέγκα», η Άννα Διαμαντοπούλου κοίταξε με υπνωτικό βλέμμα την κάμερα και δήλωσε με σταθερή φωνή : «Εμείς, οι Έλληνες πρέπει να μάθουμε να αγαπάμε τους φόρους μας». Η εικόνα είχε μια ανησυχητική ομοιότητα με την προτροπή στο "1984" του Τζορτζ Όργουελ , να αγαπήσουμε τον "Μεγάλο Αδελφό". Και όπως φαίνεται, σε αυτές τις εκλογές, ο Έλληνας «Μεγάλος Αδελφός», ή αλλιώς το κρατικοδίαιτο κατεστημένο των δύο κομμάτων εξουσίας, φαίνεται να συγκλίνει στην άποψη πως η φορολογία πρέπει να αυξηθεί περαιτέρω και πως εμείς οι «απείθαρχοι» Έλληνες πρέπει επιτέλους να αποκτήσουμε «φορολογική συνείδηση». Ο Γιώργος Παπανδρέου , έχει δηλώσει πως , όταν αναλάβει την εξουσία, θα αυξήσει τους φόρους στα μεγάλα εισοδήματα (χωρίς βέβαια ποτέ να προσδιορίζονται ποιά είναι αυτά). Και το φορολογικό παρελθόν του ΠΑΣΟΚ άλλωστε μας υπόσχεται πως στο μέλλον θα βλέπουμε πολύ πιο συχνά τον εφοριακό της γειτονιάς μας . Από 1993 έως το 2003 οι φόροι αυξήθηκαν κατά 122,5%, ενώ επί Σημίτη επιβλήθηκαν 97 νέοι φόροι που κυρίως στόχευαν μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Η "Νέα Δημοκρατία" πάλι, υπόσχεται πως δε θα επιβάλλει νέους φόρους αλλά θα επικεντρωθεί στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Είναι όμως αναμφισβήτητο , πως οι πολιτικές για να επιτευχθεί αυτό, όπως η αυστηροποίηση των τεκμηρίων διαβίωσης, μέτρο με το οποίο ήδη μας …απείλησε ο πρωθυπουργός, θα αυξήσουν τη φορολογική επιβάρυνση στη μέση ελληνική οικογένεια. Και φυσικά και το παρελθόν του κυβερνώντος κόμματος δε δείχνει πως απέχει και πολύ από αυτό του ΠΑΣΟΚ. Ας θυμηθούμε την φορο-επιδρομή Αλογοσκούφη το 2008 ή την περίφημη "έκτακτη εισφορά" φέτος . Υπολογίζεται πως η συνολική φορολογική και ασφαλιστική επιβάρυνση μιας μέσης Ελληνικής οικογένειας αυξήθηκε από 39,5% του ακαθάριστου εισοδήματος από εργασία το 2004, στο 42,7% το 2008.

Οι πολιτικοί μας ζητάνε λοιπόν, με θαυμαστή ομοφωνία, να αγαπήσουμε τους φόρους μας . Και αυτό σε μια χώρα όπου ένας εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα , δουλεύοντας σκληρά μέχρι και 12 ώρες την ημέρα, πρέπει να καταβάλλει σαν χαράτσι ως και το 40% του εισοδήματος του, για να ταϊσει ένα στρατό κομματικών ημέτερων και ένα πανταχού παρόν κράτος που επεκτείνεται συνεχώς. Μόνο κατά την τελευταία διακυβέρνηση της …φιλελεύθερης «Νέας Δημοκρατίας», οι δημόσιοι υπάλληλοι αυξήθηκαν από 447, 520 το 2004 σε 503,170 το 2008 και οι δαπάνες του δημόσιου τομέα αυξήθηκαν από 39% του ΑΕΠ το 2003 σε 42% του ΑΕΠ το 2009. Παράλληλα, ιδρύθηκαν πάνω από 350 δημόσιοι οργανισμοί για να βολευτεί ο κομματικός στρατός, ενώ οργανισμοί όπως ο ΟΣΕ, με έλλειμμα που φτάνει τα 9 δις ευρώ, κοστίζουν καθημερινά στο φορολογούμενο εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ. Και όλα αυτά την ώρα που οι υπηρεσίες που παρέχει το κράτος στους πολίτες είναι τριτοκοσμικού επιπέδου. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως έχουμε από τις υψηλότερες ιδιωτικές δαπάνες στο Δυτικό Κόσμο, για τους τομείς της υγείας και παιδείας .

Σε αυτό το παρασιτικό και τεράστιο κράτος, ζητάνε από τον Έλληνα φορολογούμενο οι κυβερνώντες να δώσει ως και το 40% του εισοδήματος του. Αυτό το διεφθαρμένο, σπάταλο και αναποτελεσματικό κράτος μπαίνει με το έτσι θέλω συνέταιρος στα όποια κέρδη του σκληρά εργαζόμενου Έλληνα πολίτη. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η φοροδιαφυγή είναι η απόλυτα λογική αντίδραση των πολιτών σε μια χώρα με όλο και υψηλότερους φόρους και όλο και χειρότερες υπηρεσίες. Η αύξηση της φορολογίας, και η δήθεν καταπολέμηση της φοροδιαφυγής , με μέτρα όπως η θέσπιση τεκμηρίων και η αυστηρότητα των ελέγχων, το μόνο που θα πετύχει είναι να οδηγήσει σε κλείσιμο χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις, που ήδη πλήττονται από την οικονομική κρίση και να αφαιρέσει χρήματα από την παραγωγική οικονομία, την ώρα που τόσο τα χρειάζεται, μόνο και μόνο για να γεμίσουν οι τσέπες κρατικοδίαιτων κηφήνων . Το ζητούμενο και αυτό που θα δώσει κίνητρα για να μειωθεί η φοροδιαφυγή, είναι η δραστική μείωση της φορολογίας για όλα τα εισοδήματα και ο ουσιαστικός περιορισμός του μεγέθους του κράτους. Διαφορετικά, οι Έλληνες πολίτες , απόλυτα δικαιολογημένα, θα εξακολουθούν να εφαρμόζουν στις συναλλαγές τους με την εφορία τον τίτλο του θεατρικού έργου του Ντάριο Φο : «Δεν Πληρώνω, Δεν Πληρώνω!»

[ Δημοσιεύτηκε στη "Metropolis Weekend", 11-13 Σεπτεμβρίου 2009 ]

Ένα παραμύθι με «καλούς» και «κακούς» : Πώς είδε ο ελληνικός Τύπος τη διαμάχη για τη μεταρρύθμιση του αμερικάνικου συστήματος υγείας

Όσοι εμπιστεύτηκαν την ενημέρωσή τους για τη μεταρρύθμιση του αμερικάνικου συστήματος υγείας στον ελληνικό Τύπο , είχαν τη τύχη να μεταφερθούν σε ένα συναρπαστικό εικονικό σύμπαν, που μοιάζει λες και βγήκε από χολυγουντιανό μπλοκμπάστερ ! Σε αυτό το παραμύθι ,που εκτυλίσσεται στις σελίδες των ελληνικών εφημερίδων, τα πράγματα είναι απλά και ξεκάθαρα. Υπάρχουν καλοί και κακοί, υπάρχουν οι Δυνάμεις του Φωτός που μάχονται με τις Δυνάμεις του Σκότους. Από τη μια μεριά, ο "προοδευτικός" και "πεφωτισμένος" πρόεδρος Barack Obama που καταβάλει ηρωικές προσπάθειες για να εισάγει και στις Η.Π.Α. το δημόσιο σύστημα υγείας. Από την άλλη, η Αυτοκρατορία του Κακού, οι "σατανικοί" και "αντιδραστικοί" Ρεπουμπλικάνοι, που με σύμμαχο τις αδίστακτες φαρμακοβιομηχανίες , έχουν εξαπολύσει μια ανελέητη προπαγανδιστική καμπάνια για να εμποδίσουν τους συμπολίτες τους να γίνουν κοινωνοί αυτού του…επίγειου παραδείσου, που ακούει στο όνομα " κρατικό σύστημα υγείας".

Οι ελληνικές εφημερίδες , κάθε πολιτικής απόχρωσης, επιδεικνύοντας μια θαυμαστή ομοφωνία, καταγγέλλουν τον πρωτόγονο, γεμάτο μίσος, πολιτικό λόγο των αντιπάλων του προέδρου, δίνοντας έμφαση στο ότι κάποιες αντιπολιτευόμενες αμερικάνικες εφημερίδες και ραδιοφωνικοί σχολιαστές χαρακτήρισαν ως "ναζιστικό" το ObamaCare . Και εγώ μαζί τους…Αλλά, φυσικά, κανένα άρθρο Έλληνα δημοσιογράφου δε μας ενημέρωσε πως και οι υποστηρικτές του σχεδίου Οbama έκαναν ανάλογα σχόλια. Όταν η Δημοκρατική πρόεδρος της Βουλής, Nancy Pelosi χαρακτηρίζει "αντι-αμερικάνικη" κάθε αντίδραση στις προτάσεις Ομπάμα, ή όταν ο Δημοκρατικός Βουλευτής Brian Baird δηλώνει πως οι Ρεπουμπλικάνοι ακολουθούν "τακτικές Μελανοχιτώνων", όλα αυτά με δυσκολία μπορούν να θεωρηθούν ως δείγματα …ήπιου και νηφάλιου πολιτικού λόγου .Εξάλλου, και τα ελληνικά Μ.Μ.Ε. δε φείδονται παρόμοιων χαρακτηρισμών για τους πολέμιους των μεταρρυθμίσεων Obama: "αντιδραστικοί", "ακροδεξιοί", "εξτρεμιστές" , "γραφικοί", "στα όρια του φασισμού" είναι μόνο μερικοί από τους χαρακτηρισμούς που αλιεύσαμε τις τελευταίες ημέρες στις σελίδες του ελληνικών εφημερίδων . Περίεργο αλήθεια να αποκαλούνται φασίστες αυτοί που αντιτίθενται στην κρατική παρέμβαση στην οικονομία, όταν ακόμη και ένας πρωτοετής φοιτητής πολιτικής φιλοσοφίας γνωρίζει πως κύριο χαρακτηριστικό του φασισμού (και του ναζισμού) ήταν η πίστη του στο ισχυρό κράτος!

Όσο για τις συγκεντρώσεις των Αμερικανών πολιτών κατά του σχεδίου Obama, αυτές πια δεν είναι τίποτε άλλο παρά "εκδηλώσεις μίσους... από έξαλλους διαδηλωτές" , ενώ οι συμμετέχοντες είναι "ομάδες αγανακτισμένων πολιτών", όπως αποκαλούνται υποτιμητικά από τον ελληνικό Τύπο, απηχώντας το χαρακτηρισμό "όχλος" που έδωσε στους διαδηλωτές, ο Πάπας της «προοδευτικής» διανόησης , Paul Krugman . Η ελιτίστικη Αριστερά των δημοσιογραφικών σαλονιών , σαν άλλη Μαρία Αντουανέτα, ανασηκώνει το φρύδι με έκδηλη υπεροψία κάθε φορά που η αντιδραστική και αμαθής «πλέμπα» τολμάει να διαμαρτύρεται εναντίον των "φωτισμένων" αποφάσεων που παίρνουν οι "προοδευτικές " κυβερνήσεις . Βλέπετε, το συνταγματικό δικαίωμα του συνέρχεσθαι, οι διαδηλώσεις και η αυτοοργάνωση των πολιτών, καθοσιώνονται και αποτελούν νίκη της δημοκρατίας, μόνο όταν γίνονται από την Αριστερά και για τους ιδεολογικά «ορθούς» λόγους. Όταν αυτοί που διαμαρτύρονται ανήκουν στη συντηρητική ή στη φιλελεύθερη Δεξιά, τότε έχουμε πάντα να κάνουμε με "αγανακτισμένους πολίτες", "προβοκάτορες" ή πιο απλά τον "χύδην όχλο".

Για τις ελληνικές εφημερίδες, πίσω από τις διαμαρτυρίες, κρύβονται τα πανίσχυρα λόμπι των ιατρικών, φαρμακευτικών και ασφαλιστικών εταιρειών. Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ πιο σύνθετη. Οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες, αν και αντιτίθενται σε κάποιες πτυχές της μεταρρύθμισης, υποστηρίζουν θερμά άλλα σημεία της , αφού τους παρέχει αφειδώς κρατικό χρήμα και επιδοτήσεις. Επιπλέον, τόσο η φαρμακοβιομηχανία, όπως εκπροσωπείται από την PhRMA,όσο και οι γιατροί, μέσω της American Medical Association, έχουν εκφράσει την υποστήριξή της στο σχέδιο Ομπάμα. Έτσι εξηγείται άλλωστε και το γεγονός πως , σύμφωνα με τους "New York Times", οι "πτωχοί πλην τίμιοι" υποστηρικτές του Obama έχουν ξοδέψει 48 εκατομμύρια δολάρια σε διαφημιστικές καμπάνιες ενώ οι αντίπαλοί τους, που υποτίθεται πως στηρίζονται από τα μεγάλα συμφέροντα, έχουν ξοδέψει μόνο 9 εκ.

Το γεγονός είναι πως μια μεγάλη μερίδα του αμερικάνικου λαού, που σε κάποιες δημοσκοπήσεις φτάνει και το 60%, αντιτίθεται στις μεταρρυθμίσεις Obama , ενώ σε πρόσφατη έρευνα της National Association for Business Economics λιγότεροι από τους μισούς οικονομολόγους που ερωτήθηκαν εκτιμούν ότι οι προτάσεις αυτές θα οδηγήσουν σε βελτίωση των προσφερόμενων υπηρεσιών υγείας . Προφανώς , σύμφωνα με τον ελληνικό Τύπο, όλοι αυτοί είναι "Ναζί" ή στην καλύτερη περίπτωση, όργανα των φαρμακοβιομηχανιών. Στην πραγματικότητα όμως, είναι άνθρωποι, που , καλώς ή κακώς, ανησυχούν πως το σχέδιο του προέδρου θα αυξήσει τις κρατικές δαπάνες, θα δημιουργήσει υπερβολική γραφειοκρατία, και θα χειροτερεύσει το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών. Επιπλέον, πολλά αμερικάνικα think tanks δεν θεωρούν πως το κρατικό σύστημα υγείας θα λύσει τα προβλήματα του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας, αλλά αντίθετα πιστεύουν πως αυτό θα γίνει με περισσότερη ελεύθερη αγορά . Ο καθένας μπορεί να έχει τις αντιρρήσεις του με αυτές τις προτάσεις αλλά το ζήτημα είναι πως δε φτάνουν ποτέ στις σελίδες των ελληνικών εφημερίδων. Τα ελληνικά Μ.Μ.Ε. παρουσίασαν τους αντιπάλους του σχεδίου Obama σαν καρικατούρες, υποβίβασαν μια σύνθετη πραγματικότητα σε μια μανιχαϊστική μάχη του καλού με το κακό και εν τέλει οι Έλληνες αναγνώστες δεν έμαθαν ποτέ για το τί πιστεύουν οι αντίπαλοι της μεταρρύθμισης . Μακάριος μέσα στις "προοδευτικές" βεβαιότητές του, ο ελληνικός Τύπος παπαγαλίζει τα θέσφατα τις αριστερής πτέρυγας του Δημοκρατικού Κόμματος και εγκαλεί τον Obama μόνο όταν δεν προχωράει αρκετά τολμηρά προς την κατεύθυνση του κρατικού παρεμβατισμού.

Και για να μην αδικούμε τις ελληνικές εφημερίδες, το παραπάνω φαινόμενο είναι πανευρωπαϊκό . Στην, υποτιθέμενα , πιο φιλελεύθερη χώρα της Ευρώπης, τη Μ. Βρετανία , ο ευρωβουλευτής των Συντηρητικών, Daniel Hannan , τόλμησε να χαρακτηρίσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας της χώρας του ένα "λάθος εξήντα ετών" και μίλησε για τις ατέλειωτες λίστες αναμονής, τη γραφειοκρατία και τα χαμηλά ποσοστά επιβίωσης από καρκίνους και εγκεφαλικά . Οι Εργατικοί ζήτησαν την κεφαλή του επί πίνακι, ο mainstream Τύπος του επιτέθηκε με σφοδρότητα, ενώ ο ηγέτης του Συντηρητικού Κόμματος, David Cameron, χαρακτήρισε τις απόψεις του "εκκεντρικές". Την ίδια ώρα λοιπόν που στις Η.Π.Α., διεξάγεται ένα παθιασμένο debate για το ποιό σύστημα υγείας είναι το καλύτερο, έστω με ακρότητες και υπερβολές , κάποιες φορές, και από τις δύο πλευρές, στη δήθεν "πλουραλιστική" Ευρώπη ,για κάποια θέματα-ταμπού δεν επιτρέπεται να ανοίξει καμιά συζήτηση . Και δυστυχώς ο Τύπος κάνει ότι μπορεί ώστε αυτές οι «ιερές αγελάδες» να παραμείνουν ανέγγιχτες!

[Δημοσιεύτηκε στη "Metropolis Weekend", 11-13 Σεπτεμβρίου 2009]

Ένα κομμένο βίντεο, μια ιστορία "λογοκρισίας" και η χαμένη ανεξαρτησία των Ελλήνων καλλιτεχνών

Διαβάζω στις εφημερίδες τις οργισμένες αντιδράσεις για το "κόψιμο" της περίφημης σκηνής με τους ρασοφόρους από το φιλμ του Κώστα Γαβρά και νιώθω τόσο πολύ την ανάγκη να ενώσω κι εγώ τη φωνή μου μαζί με όλους τους "ανοιχτόμυαλους" συμπολίτες μου. Θα θελα κι εγώ να φωνάξω, να διαμαρτυρηθώ κατά της κρατικής λογοκρισίας, και έτσι να κερδίσω εύσημα “προοδευτικότητας” και “κοσμοπολιτισμού”. Έλα όμως που κάτι δε μου πηγαίνει καλά με την όλη ιστορία. Σαν να έχουμε χάσει τελικά το νόημα της λέξης "λογοκρισία" ...

Το επίμαχο animation βίντεο είναι στην πραγματικότητα, ένα προπαγανδιστικό, καθόλου αιρετικό , φιλμάκι που δημιουργήθηκε για να προβάλει την «εθνικά ορθή» άποψη στο θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα : ο σατανικός Λόρδος Έλγιν, η «Πασιονάρια» της επιστροφής των Μαρμάρων , Μελίνα, η ηρωική μάχη με το Βρετανικό Μουσείο και όλα εκείνα τα στοιχεία της εθνικής μυθολογίας που μας κάνουν να φουσκώνουμε από υπερηφάνεια και φέρνουν ψήφους στους πολιτικούς μας. Το βίντεο έγινε με κρατική χρηματοδότηση και μετά από παραγγελία ενός δημόσιου οργανισμού, και συγκεκριμένα του «Νέου Μουσείου της Ακρόπολης». Η πραγματικότητα δείχνει πως αυτός που πληρώνει για ένα έργο τέχνης, έχει και την αυτονόητη δυνατότητα να το δεχτεί ή να το απορρίψει . Όπως έκρινε το Ανώτατο Δικαστήριο των Η.Π.Α. στην υπόθεση Rust v. Sullivan τη δεκαετία του '90 , ανήκει στη διακριτική ευχέρεια της κυβέρνησης για το αν θα χρηματοδοτήσει ή όχι ένα έργο τέχνης. Το να μη δεχτεί να το χρηματοδοτήσει δεν σημαίνει λογοκρισία. Ο καλλιτέχνης είναι ελεύθερος να δημιουργεί, αλλά δεν μπορεί να υποχρεώσει έναν τρίτο να χρησιμοποιήσει το έργο του. Βέβαια , στη συγκεκριμένη περίπτωση, το Μουσείο τροποποίησε το φιλμάκι , χωρίς να ρωτήσει καν το σκηνοθέτη και πιθανόν να γεννιούνται ευθύνες του, σύμφωνα με τους νόμους που προστατεύουν τα πνευματικά δικαιώματα των δημιουργών. Όσο όμως και αν με λυπεί που η εργασιακή σχέση του κ. Γαβρά με το Ελληνικό Δημόσιο, δεν είχε τα ποθούμενα αποτελέσματα και για τις δυο πλευρές, σίγουρα κάτι τέτοιο δεν αποτελεί πειστικό λόγο για να αρχίσουμε ένα νέο Ανένδοτο για τη δήθεν καταπάτηση της ελευθερίας της τέχνης. Λογοκρισία είχαμε όταν απαγορεύτηκε η διακίνηση του βιβλίου του Μίμη Ανδρουλάκη, «Μ στη νιοστή», γιατί θεωρήθηκε πως έχει προσβλητικό περιεχόμενο για τη θρησκεία . Λογοκρισία είχαμε το Φεβρουάριο του 2003 όταν αστυνομικοί προέβησαν σε κατάσχεση του κόμιξ «Η ζωή του Ιησού» του Αυστριακού Γκέρχαρντ Χάντερερ, με την κατηγορία της «καθύβρισης θρησκευμάτων διά του Τύπου». Δεν αποτελεί λογοκρισία όταν το κράτος σε μια έκθεση, που χρηματοδοτεί το ίδιο, αποφασίζει να αποσύρει ένα έργο (όπως στην έκθεση «Outlook» το 2003 ή στην εικαστική διοργάνωση ArtAthina στις εγκαταστάσεις της Helexpo το 2007), όπως δε θα ήταν λογοκρισία αν ο εκδότης του κ. Ανδρουλάκη αποφάσιζε να μην εκδώσει το βιβλίο του !

Πίσω όμως από τις κραυγές περί λογοκρισίας σαν να χάσαμε το πραγματικό πρόβλημα που ανακύπτει από την ιστορία με το βίντεο του κ. Γαβρά, και αυτό είναι η στενή σχέση κράτους και τέχνης, τα κριτήρια με τα οποία η κρατική εξουσία προωθεί καλλιτεχνικά έργα και το τίμημα που έχει αυτή η κατάσταση στην ανεξαρτησία των καλλιτεχνών . Στις Η.Π.Α. στα τέλη της δεκαετίας του '80 ξέσπασε σάλος, όταν το κρατικό «National Endowment for the Arts» , χρηματοδότησε εν μέρει μια έκθεση με τολμηρές φωτογραφίες του , ανοιχτά gay, φωτογράφου Robert Mapplethorpe. Μπορεί το έργο του Mapplethorpe να προκαλεί ρίγη ενθουσιασμού στους εστέτ αναγνώστες αυτού του άρθρου, αλλά η κυρία Ντόροθυ από την Αλαμπάμα ακόμη αναρωτιέται για ποιόν λόγο είναι υποχρεωμένη να χρηματοδοτεί μια τέχνη που προσβάλλει την ηθική της και τα πιστεύω της . Και στη δικιά μας περίπτωση , η κυρία Μαρία από το Αιγάλεω αναρωτιέται με τη σειρά της για ποιο λόγο να πληρώνει με τους φόρους της, το βίντεο του κύριου Γαβρά που νιώθει πως προσβάλλει τη θρησκευτική της πίστη . Και ποιος θα μπορούσε να τους ρίξει άδικο ; Σαν αντίδραση στις επιλογές του «National Endowment for the Arts» , συντηρητικοί βουλευτές με πρωτοβουλία του Ρεπουμπλικάνου Jesse Helms πέρασαν μια τροπολογία, που εμπόδιζε το κράτος να χρηματοδοτεί έργα που είναι "άσεμνα, και προβάλουν σκηνές σαδομαζοχισμού, ομοερωτισμού ή σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών, όταν ειδικά δεν έχουν λογοτεχνική, καλλιτεχνική, πολιτική ή επιστημονική αξία" . Από τη στιγμή λοιπόν που αποδεχόμαστε πως το κράτος πρέπει να χρηματοδοτεί την τέχνη , το καλλιτεχνικό έργο μπαίνει στο πολιτικό παιχνίδι, και οδηγούμαστε σε διαρκείς συγκρούσεις για το πώς θα ξοδευτούν τα χρήματα των φορολογουμένων. Έτσι, όμως καταλήγουμε εκ των πραγμάτων σε μια τέχνη που προσπαθεί να κρατάει τις ισορροπίες, σε μια τέχνη όπου η μετριότητα επικρατεί, όπου η γνώμη της πλειονότητας , τα χρηστά ήθη και η …εκλογική πελατεία του κ. Σαμαρά έχουν τον τελικό λόγο. Μόνο που η τέχνη για να είναι πρωτοποριακή πρέπει να είναι αιρετική, να κλονίζει τις επικρατούσες ιδέες της πλειοψηφίας, να ενοχλεί.

Η αλήθεια είναι πως ακόμη έχω στο μυαλό μου την "ρομαντική" εικόνα ενός καλλιτέχνη που θα πρέπει να είναι, από την ίδια του τη φύση, απέναντι στο κράτος, απέναντι στην εξουσία και όχι να σιτίζεται από αυτή, σαν ένας ακόμη δημόσιος υπάλληλος. Στην Ελλάδα ο χώρος της τέχνης έχει καταντήσει μια τεράστια δημόσια υπηρεσία .Για ποιά ανεξαρτησία της τέχνης μπορούμε άραγε να μιλάμε, όταν οι "καλλιτέχνες" κάνουν ουρά έξω από το Υπουργείο Πολιτισμού για να πάρουν μια επιχορήγηση; Ο Ernest Hemingway έλεγε πως “ εάν ένας συγγραφέας είναι καλός, ποτέ δε θα του αρέσει η κυβέρνησή του . Πρέπει να είναι πάντοτε εναντίον της , όπως και η κυβέρνηση θα είναι εναντίον του.” Και επειδή ίσως ο Hemingway και η Αμερική πέφτουν λίγο μακριά για τους Έλληνες καλλιτέχνες , ας θυμηθούν τουλάχιστον την επόμενη φορά που θα ζητήσουν τον οβολό του κράτους , και προτού αρχίσουν πάλι να κλαψουρίζουν για λογοκρισία , μια ελληνικότατη λαϊκή ρήση: “ Όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα , τον τρώνε οι κότες...”

[ Δημοσιεύτηκε στη «Metropolis Weekend», 31 Ιουλίου-2 Αυγούστου 2009 ]

Οι «αταξίες» του Σίλβιο και ο πουριτανισμός της Αριστεράς

Ας γυρίσουμε το χρόνο πίσω και ας πάμε στο 1998. Την ίδια χρονιά που πεθαίνει ο Φρανκ Σινάτρα, ο "Τιτανικός" σπάει ταμεία και κυκλοφορεί το Βιάγκρα, οι Η.Π.Α. συγκλονίζονται από το σκάνδαλο Μόνικα Λεβίνσκι και όλος ο πλανήτης αναρωτιέται αν ο λεκές στο φόρεμα της ευτραφούς υπαλλήλου του Λευκού Οίκου, οφείλεται σε ...εκσπερμάτωση του Μπιλ Κλίντον. Και ενώ η αμερικάνικη Θρησκευτική Δεξιά βγάζει πύρινα κηρύγματα εναντίον της... ανηθικότητας του προέδρου, αριστεροί διανοούμενοι και δημοσιογράφοι καταγγέλλουν αυτό το ιδιότυπο κυνήγι μαγισσών και επικρίνουν τη σεμνοτυφία και τον πουριτανισμό των αντιπάλων του Κλίντον . Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η ,πιο χαλαρή σε θέματα σεξουαλικών ηθών, Ευρώπη παρακολουθεί απορημένη τις εξελίξεις στην Αμερική . "Α, όχι", συμφωνούν όλοι, " κάτι τέτοιο δε θα μπορούσε ποτέ να συμβεί στην Γηραιά Ήπειρο! Το σκάνδαλο Λεβίνσκι είναι μια αμερικάνικη ιδιαιτερότητα , μια ακόμη εκδήλωση της υποκρισίας των Αγγλοσαξώνων σε οτιδήποτε αφορά το σεξ. Πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες , από το Φρανσουά Μιτεράν, μέχρι τον Ζακ Σιράκ και τον Ανδρέα Παπανδρέου είχαν παρόμοιες περιπέτειες αλλά αντιμετωπίστηκαν με διακριτικότητα από την κοινή γνώμη και τον Τύπο και κανείς δε φαντάστηκε πως θα ήταν δυνατόν να χάσουν την εξουσία λόγω ερωτικών ατασθαλιών ." ΄

Και να που σήμερα, 11 χρόνια μετά, η ιστορία φαίνεται να επαναλαμβάνεται , αυτή τη φορά όμως στην καρδιά της ,υποτίθεται, "ανεκτικής" Ευρώπης. Η σεξουαλική ζωή του Ιταλού πρωθυπουργού Σίλβιο Μπερλουσκόνι γίνεται λαϊκό ανάγνωσμα και μείζον πολιτικό θέμα. Μόνο που τώρα, το ρόλο του διώκτη σε αυτό το νέο κυνήγι μαγισσών δεν το έχει η συντηρητική Δεξιά, που προσπαθεί να προστατεύσει τις οικογενειακές αξίες και τα χρηστά ήθη. Τη σκυτάλη έχουν πάρει οι σοβαρές και έγκυρες εφημερίδες της "προοδευτικής" Αριστεράς . Το περιοδικό L’ Εspresso, η Republicca , η El Pais και ο Guardian συναγωνίζονται σε κιτρινισμό τα χειρότερα ταμπλόιντς. Οι πικάντικες λεπτομέρειες που δημοσιεύουν κάνουν το σκάνδαλο Λεβίνσκι να φαίνεται σαν μια ανώδυνη softcore ιστοριούλα για εφήβους .Έτσι, ο έγκυρος αριστερός Τύπος , πλαϊ στις εκτενείς αναλύσεις για την οικονομική κρίση και το νέο σύστημα υγείας που προωθεί ο Ομπάμα, μας ενημερώνει με κάθε σοβαρότητα πως ο Μπερλουσκόνι δε φοράει... προφυλακτικό, έχει μια ιδιαίτερα αδυναμία στα ερωτικά τριο, ενώ προτιμάει να κάνει σεξ στο μεγάλο κρεβάτι με τις κουρτίνες, σε αυτό που κοιμάται και ο Πούτιν όταν επισκέπτεται την Ιταλία... Η ευρωπαϊκή Αριστερά χαζεύει από την κλειδαρότρυπα την ερωτική ζωή του Ιταλού πρωθυπουργού και αντιδρά σαν σεξουαλικά στερημένη γεροντοκόρη . Ηθικολογεί ακατάπαυστα και ο λόγος της θυμίζει ολοένα και περισσότερο τα κηρύγματα των ηγετών της αμερικάνικης υπερσυντηρητικής Θρησκευτικής Δεξιάς, Τζέρυ Φαλγουελ και Πατ Ρόμπερτσον. Η Αριστερά επικρίνει το Σίλβιο Μπερλουσκόνι επειδή είχε σχέση με μια 18χρόνη (κάτι απολύτως νόμιμο, αφού η ηλικία συναίνεσης για σεξουαλική επαφή στην Ιταλία είναι τα 16) , επειδή έκανε... γυμνισμό με τους φίλους του στην ιδιωτική του βίλα, και για το γεγονός πως έχει μια αδυναμία στα call girls ( στην πραγματικότητα, δεν έκανε τίποτε διαφορετικό απ' ότι κάνουν εκατομμύρια άντρες σε αυτό τον πλανήτη).Κανένας "προοδευτικός" κονδυλοφόρος δεν ένιωσε την ανάγκη να αναρωτηθεί "Και λοιπόν;", κανένας δεν ένιωσε την υποχρέωση να υπερασπίσει το δικαίωμα του Σίλβιο στην ιδιωτική του ζωή, κανένας δεν κατέκρινε τον "αριστερό" πουριτανισμό, όπως έγινε στην περίπτωση Κλίντον.

Σίγουρα η στάση της Αριστεράς απέναντι στον "Καβαλιέρε" οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε λόγους πολιτικής σκοπιμότητας .Ο Μπερλουσκόνι είναι αντίπαλος, και μάλιστα από τους πιο μισητούς . «Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» στο σκληρό κόσμο της πολιτικής και η συνέπεια αρχών είναι κάτι σπάνιο. Η Αριστερά αποδεικνύεται το ίδιο αμείλικτη με τις άλλες πολιτικές παρατάξεις , όταν πρόκειται να πλήξει τους πολιτικούς της αντιπάλους.

Όμως πέρα από αυτό , ίσως κρύβεται κάτι πιο βαθύ στη «μεταμόρφωση» της Αριστεράς . Σαν να μοιάζουν πια πολύ μακρινά τα sixties , και τα κηρύγματα περί σεξουαλικής απελευθέρωσης . Το κίνημα της "πολιτικής ορθότητας" που ξεκίνησε από τα αμερικάνικα πανεπιστήμια της δεκαετίας του '70, φαίνεται να έχει κυριαρχήσει στην άλλοτε ελευθεριακή Αριστερά .Παρότι ξεκινούν από διαφορετική βάση, η πολιτική ορθότητα και η θρησκόληπτη Δεξιά μοιράζονται την ίδια σεμνοτυφία και την ίδια απέχθεια απέναντι στην πορνεία, την πορνογραφία, και άλλες ηδονιστικές πλευρές της σύγχρονης κοινωνίας . Ο Μπερλουσκόνι εκπροσωπεί ότι ακριβώς σιχαίνεται αυτή η "politically correct" Αριστερά. Ο μπερμπάντης, ηδονιστής Σίλβιο, ένας Χιου Χέφνερ της πολιτικής ζωής, πάντα περιτριγυρισμένος από ένα στρατό ωραίων γυναικών, είναι , στα μάτια τους, το απόλυτο "σωβινιστικό γουρούνι", ένας απαίσιος "φαλλοκράτης" .Τα αστεία του θεωρούνται σεξιστικά και ρατσιστικά και προκαλούν ναυτία στην comme il faut ελιτιστική Αριστερά . Τα ημίγυμνα κορίτσια, με τα οποία έχει γεμίσει τα κανάλια του," αναπαράγουν πατριαρχικά στερεότυπα και ρόλους", όπως διαμαρτύρονται οι αριστερές Ιταλίδες φεμινίστριες! Και με την προτίμηση του για τα call girls απλά "προωθεί τη συμβολική βία εναντίον των γυναικών". Με αυτό τον τρόπο όμως η νέα Αριστερά ακυρώνει τις προσπάθειες παλαιότερων γενιών για την ίση αντιμετώπιση γυναικών και ανδρών. Παρουσιάζει τις γυναίκες σαν άβουλα όντα, χωρίς μυαλό, καθηλωμένες σε μια μόνιμη παιδική ηλικία, αιώνια θύματα της επάρατης «πατριαρχικής κοινωνίας» . Ακολουθώντας όμως αυτή την πατερναλιστική λογική, η Αριστερά ακυρώνει τα απελευθερωτικά αιτήματα των ‘60s και τελικά, όπως και η Ακροδεξιά, δεν αναγνωρίζει στη γυναίκα το δικαίωμα να μπορεί να διαθέσει το σώμα της ελεύθερα όπως αυτή νομίζει, είτε ασκώντας το αρχαιότερο επάγγελμα του κόσμου, είτε χορεύοντας ημίγυμνη στα σόου των καναλιών του Μπερλουσκόνι.

Ο Μπερλουσκόνι, παρά τα πολλά ελαττώματα του, δεν εμφανίστηκε ποτέ σαν διαπρύσιος κήρυκας της ηθικής. "Δεν είμαι άγιος" δήλωσε μόλις χτες. Την ίδια ώρα, οι "προοδευτικές" εφημερίδες ,που ηθικολογούν ακατάπαυστα και οι αριστερές φεμινιστικές οργανώσεις , που είναι έξαλλες με το γυμνόστηθα κορίτσια που κατακλύζουν τα κανάλια του , βρίσκουν ανέλπιστους σύμμαχους στην ...Καθολική Εκκλησία. Πολλοί ανώτατοι κληρικοί επικρίνουν δημόσια τον Ιταλό πρωθυπουργό ενώ η Καθολική εφημερίδα " La Famiglia Cristiana" τον εγκαλεί για "ηθική κατάπτωση". Τελικά , κάποιες φορές στην πολιτική βρίσκεις παράξενες συγγένειες ....

[ Δημοσιεύτηκε στη «Metropolis Weekend», 24-26 Ιουλίου 2009 ]